QUE O SEU NOME
SEXA PROPIO
Pórlle o nome a un fillo ou filla é algo moi importante e que se debe pensar de forma detida. O seu nome será un elemento máis de apego á familia e ás súas orixes que o/a vai identificar e individualizar ao longo de toda a vida e que o/a vai relacionar coa xente, coa contorna, co mundo.
Por estes motivos, propoñémosche que valores a posibilidade de poñerlle un nome en galego.
O antropónimo de cada quen ten unha función identificadora e individualizadora, polo que ten certa importancia que sexa algo orixinal. E un nome galego pode ser unha boa alternativa para iso. Así, podes facer que o teu fillo ou filla teña un nome atractivo e propio que o diferencie dentro da sociedade global.
Ademais, o nome tamén pode ser unha mostra importante da forma de ser e de estar no mundo. En épocas pasadas houbo un empeño en substituír e invisibilizar os nosos nomes propios coa finalidade de que non soasen a galego e, agora, recuperalos contribúe a manter viva a historia e a tradición do noso país. Polo tanto, ti podes contribuír a que o teu fillo ou filla herde e transmita unha parte tan importante do noso pasado dunha forma tan sinxela como é a de pórlle un nome galego, de noso.
Entón, anímaste a que o seu nome sexa, de verdade, propio? Seguro que é un bo comezo ;-)
Propostas de nomes
Nomes en galego hai moitos, e ben bonitos e orixinais! Aquí simplemente che damos algunhas propostas, de muller e de home, para animar a que se usen, a que se elixan para ponérllelos ás nenas e nenos. É tan só unha selección arbitraria dos máis orixinais, menos coñecidos, ou máis propios, o que non quere dicir que non haxa moitos outros nomes galegos, boa parte deles que coinciden con outras linguas.
NOMES PARA MULLER
E A SÚA ORIXE E SIGNIFICADO
A
Aldara. Xermánica: insigne e sabia no combate
Alexandra. Grega: muller defensora, protectora
Aloia. Latina: loanza
Antía. Grega: tirada, sacada das flores
Ánxela/Anxos. Grega: mensaxeira
B
Baia. Grega: ben falada, elocuente
Berenguela. Xermánica: guerreira preparada. Lanceira
Branca. Xermánica: branca, nobre, brillante
C
Caetana. Latina: alegre
Candea. Latina: candea
Carme / Carmiña. Hebrea: Viña, xardín / Latina: poema ou canto
Catuxa. Grega: pura, imaculada, graciosa
Celtia. Derivado do nome común celta, é o nome poético que Eduardo Pondal aplica a Galicia
Comba / Pomba. Latina: pomba, rula, símbolo da paz e da pureza
D
Dores. Latina: dores, sufrimento
E
Eira. Grega: protectora da saúde
Erea. Grega: paz
Exeria. Latina: que se move. No s. IV-V houbo unha nobre galega chamada Exeria que fixo peregrinaxe a Palestina
G
Graza. Latina: graza, encanto, don
H
Hadriana. Latina: nacida na Hadria
Helena. Grega: da Grecia
I
Icía. Latina: cega
Iolanda. Latina: violeta, flor, derivado de viola
Iria. Vasca-cántabra: pedra, vila
Irimia. Topónimo do nacemento do río Miño
L
Ledicia. Latina: grande alegría
Lúa. Latina: lúa
M
Mariña. Latina: proveniente do mar, mariñeira
Martiña. Latina: dedicada a venerar a Marte
Maruxa. Latina: proveniente do mar, mariñeira
Mencía. Antigo nome galego-portugués
Milagres. Latina: marabilla, milagre, prodixio
Minia. Xermánica: grande, forte
N
Navia. Prerromana: deusa galaica das fontes, ríos e mares
Neves. Latina: neve
Noa. Hebrea: repouso
O
Oriana. Latina: a que naceu
P
Peregrina. Latina: que vai polo campo
R
Reis. Latina: reis
Rexina. Latina: raíña
S
Sabela. Hebrea: variante de Isabel, o deus Baal é saúde
Sarela. Nome dun río de Compostela
T
Tareixa. Grega: cazadora, animal salvaxe
Tegra. Grega: marabillosa, gloria de Deus
U
Uxía. Grega: ben nacida, nobre
V
Virxinia. Latina: virxinal
Vitoria. Latina: vitoriosa
X
Xandra. Grega: a que torna o/a inimigo/a
Xasmín / Xasmina. Hebrea: a segunda, a que vén detrás. Persa: xasmín, flor
Xema. Latina: xema, pedra preciosa
Xenebra. Céltica: a máis branca entre os elfos
Xenoveva. Xermánica: muller de boa estirpe, muller nobre
Xenxa. Latina: variante de Inocencia. Inofensiva, honesta, sen culpa
Xiana. Latina: referido ao xentilicio da familia Iulia, dedicada a Xúpiter
Ximena. Hebrea: Deus escoitoume
Xoana. Hebrea: Deus é misericordioso
Xonxa. Latina: variante de Asunción. Subir ao ceo, ascender
Xosefa. Hebrea: sentada á dereita de Deus, regalo de Deus
Xulia / Xuliana / Xulieta. Latina: referido ao xentilicio da familia Iulia, dedicada a Xúpiter
NOMES PARA HOME
E A SÚA ORIXE E SIGNIFICADO
A
Afonso. Xermánica: nobre valente
Airas. Do topónimo Airas
Alberte. Xermánica: que brilla pola súa nobreza
Aldán. Xermánica: esperto, vello. Tamén é topónimo
Aleixo. Grega: defensor, protector
Alexandre/Xandre. Grega: defensor
André. Grega: viril
Antón. Latina: florido ou digno de loanza
Anxo/Ánxelo. Latina, proveniente do grego: mensaxeiro
Artai. Foi o fillo máis vello do primeiro poboador de Galicia, Brigo
Artur. Grega: coidador da constelación Osa
B
Benxamín. Hebrea: fillo predilecto ou fillo máis novo
Bieito. Latina: ben nomeado, bendito
Brais. Grega: orixinariamente era tatexo
Brandán. Celta: personaxe lendario que emigra mar adiante
Brate. Pai de Breogán
Breixo. Latina: sincero, que conta a verdade
Breogán. Celta: xefe dos celtas que poboaron Galicia
C
Cibrán. Latina: delgado, transparente ou orixinario de Chipre
Cidre. Grega: don da deusa Isis
Cristovo. Grega: que leva a Cristo
D
Denís. Francesa: apóstolo da Galia, e este do latín Dionysius, relativo a Dionisos ou fillo de Deus
Duarte. Xermánica: gardián de bens e prosperidade
E
Eliseu. Hebrea: Deus é salvador
Estevo. Grega: merecidamente coroado
F
Farruco / Fuco. Xermánica: que quere ser libre
Fernán. Xermánica: valente e pacífico
Filipe. Grega: que lle gustan os cabalos
Fiz. Latina: contento, feliz
G
Gael. Bretoa: de orixe gaélica ou que vén das illas
Galván. Do nome céltico bretón Gwualchmei, adaptado ao francés antigo como Gauvain
Guillerme. Xermánica: defensor
H
Hadrián. Latina e grega: nado na terra de Hadria
Heitor. Grega: persoa que ten forza, que está formada
I
Iago. Evolución do medieval Tiago: o seguinte
L
Lois / Luís. Xermánica: defensor do pobo
Lourenzo. Latín: loureiro
M
Martiño. Latina: de Marte, ou guerreiro
Maxín. Latina: meigo, feiticieiro. Tamén pode derivar de Maximus, o fillo máis vello
N
Nuno. Latina: monxe ou vello
P
Paio. Grega, a través do latín: mariño, pertencente ao mar
Paulo. Latín: miúdo, pequeño
R
Roi. Xermánica: famoso, glorioso
S
Serxio. Latina: escravo ou gardián
T
Tiago. Hebrea, bíblica: o seguinte
Tomé. Latina: xemelgo
Tristán. Celta: ruído ou mensaxeiro
U
Uxío. Grega: de boa familia, ben nacido
X
Xabier. Vasca: casa nova
Xacobe. Hebrea: o seguinte
Xácome. Hebrea: o seguinte
Xan / Xoán. Hebrea: Deus é bo
Xes / Xens / Xenxo. Latina: protector da familia ou comezo
Xesús / Suso. Hebreo: salvador, que salva
Xián. Latina: da familia Xulia
Xil. Grega: tempestade ou escudo
Xoel. Hebreo: Iavé é Deus
Xosé / Sesé. Hebreo: regalo de Deus, sentado á dereita de Deus
Xurxo. Grega: agricultor, que traballa a terra
Xusto. Latina: xusto
E, xa que estamos…, se as mamás e papás tamén tedes interese recuperar e visibilizar os nosos nomes propios…
Como galeguizar o teu nome?
Para galeguizar oficialmente o teu nome só tes que pedir no Rexistro Civil en que te inscribiron que o muden polo seu equivalente en lingua galega. Deberás presentar tamén unha copia do documento de identidade e unha copia literal do teu certificado de nacemento, e é posible que che pidan que presentes tamén unha solicitude por escrito.
Como restaurar o teu apelido?
Só tes que presentar unha solicitude no Rexistro Civil na que declares que a grafía do teu apelido que figura na inscrición de nacemento non se adecúa á gramática e/ou fonética da lingua galega, polo que manifestas a túa vontade de regularizar ortograficamente o devandito apelido, substituíndoo pola forma galega correcta. Canda a solicitude deberás presentar unha copia do documento de identidade e unha copia literal do teu certificado de nacemento. É probable que tamén che soliciten un certificado que acredite a forma correcta que corresponde cos teus apelidos deturpados. Este certificado pódesllo solicitar, por exemplo, á Real Academia Galega (www.academia.gal).
Onde obter máis información sobre nomes e apelidos?
- No web do Servizo de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago de Compostela: https://www.usc.es/gl/servizos/snl/dinamizacion/galeguiza2.html
- Chámate con xeito. No web da Universidade de Vigo: http://webs.uvigo.es/chamateconxeito/principal.php
- No web da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galicia: http://www.lingua.gal/linguagalega/sobre_a_galeguizacion_do_nome_propio
- Caixa de nomes. No web da Mesa pola Normalización Lingüística: www.amesa.gal/caixa/nomes
- Dicionario galego dos nomes, de Xosé Feixó Cid. Xerais, 2003.